دانشکده حقوق بهشتی

چهار سال و نیم از زندگی ام قطعا مستحق چند سطر نوشته بود اما گویا دانشکده تا آخرین لحظه تلاش می کند نفرت را بیشتر و بیشتر در من برانگیزد و میل به نوشتن را سرکوب می کند و همه چیز تبدیل می شود به مشتی غرغر های پیش افتاده ی همیشگی. اما در همین حد مغشوش و بی سر و ته، فعلا همین جا باشد تا بعد.

 وقتی استاد که معاون رئیس جمهور شده و مسئول بخش پژوهشگاه خانواده و ... قالم گذاشت و مسئول آموزش در جواب اینکه فلان استاد را چطور می توان پیدا کرد شانه بالا انداخت بی آن که دهانش را باز کند، تمام اتفاقات و برخوردهای این چهارسال و نیم در این دانشکده زنجیروار توی ذهنم مرور شدند. از حرکات دست و صورت استاد جامعه شناسی بگیر تا جمله ی "من دارم بزرگواری می کنم که باهات بحث می کنم" سر فلسفه ی حقوق و تمام ادعاهای بزرگان عالم حقوق (!). بر همه واضح است که من هیچ وقت دانشجوی خوبی نبوده ام، آمیخته ای از کمبود اعتماد به نفس، سردرگمی، افسردگی های گاه و بی گاه و غروری ارثی در فضایی متعفن و  مریض باعث شده بود خواسته و ناخواسته کاملا نامرئی بشوم و تمام تلاش هایم در جهت مقابله با این ها همان روزهای اول شکست خورده بود. بعد از آن در برابر هرگونه سازگاری با محیط مقاومت نشان دادم. هیچ وقت لباس رسمی نپوشیدم، هفت قلم آرایش نکردم با استادها چاپلوسانه حرف نزدم و حتی در صورت وجود عذر موجه سراغ آموزش نرفتم. احتمالا هیچ استادی نام من را نمی داند مگر به دلیل خروپف هایم سر کلاس. تا جایی که شده بود کلاس ها را به خواب صبح گاهی فروخته بودم، کتاب های متفرقه خوانده بودم با بغل دستی حرف زده بودم بازی کرده بودم و اگر هیچ کدام از این کارها را نتوانسته بودم انجام بدهم از پنجره زل زده بودم به بیرون و انتظار کشیده بودم که مثل برخی از بچه ها که این موهبت نصیبشان شده بود شاهد این باشم که دو مرغ عشق برقی پشت دانشکده مان را مناسب بیابند و هم راببوسند. پیش آمده بود که بیش از دو هفته وسط یک ترم عادی مسافرت باشم و موفق شدم در دانشکده ای که همه درسشان هشت ترمه به پایان می رسد دو بار به مقام مشروطی نائل آیم و درسم را پنج سال طول بدهم.  دو سال اول در حالی که هر روز با حراست سر چتری هایم بحث می کردم و کارتم را می گرفت سربالایی را به سمت دانشکده هن هن کنان می پیمودم و اشک ریزان چشم می دوختم به ساختمان شیشه ای نوساز دانشکده که برای من مظهر نفرت بود. هر روز بیشتر باورم می شد که دانشکده ی حقوق مرکز پرورش آدم های مزوّر، دورو، دغل باز، چاپلوس و ترسوست. کم کم می فهمیدم اینکه استاد ترم اول می گفت یاد خواهید گرفت در حاشیه ی قانون راه بروید چه معنایی دارد. هر روز توی بوفه با یکی از بچه ها که از المپیاد می شناختم برنامه می ریختیم که چطور انصراف بدهیم و دوباره در کنکور ریاضی شرکت کنیم. ترم های بعد به بی تفاوتی محض گذشت.  اما بعد ها برخلاف تصورم، در عادی ترین روزها، وقتی سر میز کافه با دوستانم بحث می کردم یا وقتی پیش روانکاو ناخودآگاه از عبارت "به طریق اولی" و "شاذ" استفاده کردم یا وقتی خواهرم بی دلیل سرم داد می کشید به قاعده ی  "قبح عقاب بلابیان" استناد کردم یا در آزمایشگاه جمله ی ساده ی "لازم نیست ناشتا باشی" را صدبار بالا پایین کردم فهمیدم دانشکده و رشته چطور در من رسوخ کرده و مسیر زندگیم را تغییر داده است. گاهی نوعی رضایت گذرا در درونم حس می کنم. از اینکه ذهن منطقیم چطور در این رشته قوی تر شده و اینکه گویی حقوق سلاحی قوی و برّنده در برابر همه چیز به من داده. ذهن وسواسی ام حالا با منطق جملات را زیر و رو می کند و روح و روانم نسبت به همه چیز حساس تر شده. ولی همان طور که گفتم این رضایت کاملا لحظه ای و گذراست. امروز که بعد از ساعت ها دوندگی بیهوده نامه به دست و بی امضا مستاصل ماندم، انگار که آب سرد روی سرم ریخته باشند با بغض نشستم رو ی صندلی های فلزی زشتی که معاون اجرایی قبلی زمان رسیدن به سمت برای خودنمایی جلوی کتابخانه گذاشته بود و زل زدم به درختچه های بدقواره ای که رئیس جدید دانشکده برای ابراز وجود دورتادور چیده بود. فشار اینکه کارها پیش نمی رفت همراه شده  بود با حس غریبی که فکر می کردم هیچ وقت سراغ من نمی آید. حس جدایی. باز خوب بود که چهره های آشنا دیده می شد. سعید که تازه از آلمان برگشته از ماکس پلانک تعریف می کرد و آبجوهای ارزان، احسان گویی سازمان سیا باشد آمار روشن (جناب معاون رئیس جمهور) را لحظه به لحظه به من می داد و امین مثل اینکه یادش رفته بود که بعد از مرخص شدنش از بیمارستان بار پنجم است که تعریف می کند چه بر سرش گذشته و چه ها دیده  شوک چطور بوده و...  . آخرین سیگار را توی آلاچیق نزدیک دانشکده کشیدم، فحش های آبدارم را نثار تمام اجزا و اعضای دانشگاه و دانشکده کردم و با دلی پر از نفرت و دلتنگی و احساسات متناقض و چشمان اشکبار پشتم را کردم و بی خداحافظی رفتم.  

       

مرثیه

« اونایی که قرص برنج می خورن بدترین خاطره ی ما هستن. مریض با پای خودش میاد اورژانس و میگه من قرص برنج خوردم. هیچ علامتی هم نداره. فکر می کنه زنده می مونه. بعد از دو سه ساعت، علائم خودشو نشون می ده. گاز قرص که توی معده آزاد می شه اکسیژن خون رو می گیره و ارگان های بدن دونه دونه فاسد می شه و از کار می افته. و اینا در حالت هشیاری شاهد از کار افتادن ارگان های بدنشون هستن. اول معده، بعد قلب و کلیه و کبد و آنقدر درد زیاد می شه که مغز دیگه قادر به پاسخگویی به درد نیست و اون موقع است که به تدریج دچار کاهش سطح هشیاری می شن و به التماس می افتن که کمک کنیم که زنده بمونن. همه کار براشون انجام می دیم.شستشوی معده، احیا، اما می دونیم که بی فایده س.»

همین چیزهاست که نمی خواهم همیشه از همه خبر داشته باشم. دو سه ساعت بود گوشی را کنار گذاشته بودم مبادا با جهانی غیر از آنی که توش سیر می کردم مرتبط شوم. با چشم های خمار قرمزمان زل زده بودیم توی چشم های صاحب کافه و خندیده بودیم. ضربان قلب همدیگر را گرفته بودیم و چای ترش و شیرین سیب دارچین را دست به دست کرده بودیم تا همه مان توی طعم بهشت شریک باشیم و بعد هم چهارتایی وسط کافه هم را بغل کرده بودیم. حالمان خوب بود. بعد دستم رفت سمت گوشی. طبق عادت. 136 مسیج داشتم از تو و در مورد تو. در مورد چشم های درشت قشنگت که نور جادوییش را داشت آرام از دست می داد. دو ساعت ازشان گذشته بود. سه چهار ساعتی گریه ات بند نیامده بوده. جوابی ندادم گویی اتفاقی نیفتاده. تتوی جدید ماریا را برانداز کردم و لبخند زدم.

ساعت حدود 10:25 دقیقه ی شب بود. رنگ پریده در حالی که کلاه سوییشرت مشکی اش را تا روی چشم هاش پایین کشیده بود آمد تو. انگار غم عالم را توی دلم ریختند. لبخند زدم.

توی اتوبان مدرس می رفتیم. همانجا که لذت بخش ترین خنکی را دارد. من سرم را تکیه داده بودم به صندلی و باد به صورتم می خورد. لذت بخش نبود. سیگار هم گلو را می سوزاند. به سر او که نیمه خواب روی صندلی شاگرد نشسته بود نگاه می کردم که با هر دست انداز و پیچی این ور و آن ور می افتاد. اسم ها توی سرم می چرخید. سمانه، اشکان، خانم حضوری...و این آخری، امیر که دو روز بود فهمیده بودم. بعضی شان به مرگ دردناکی مرده بودند و تقلای آخرشان تا ابد جانم را ریش ریش می کند. حتما بابک تا آخر عمرش عذاب وجدان خواهد داشت که جواب سمانه را نداده. قامت بلند، دندان های درشت و لب های امیر مدام جلوی چشمم هست و سعی می کنم از عقایدش در مورد مرگ سر دربیاورم. حالا تو هم داری ذره ذره جلوی چشم های من از بین می روی. حالا آرام می بینم که از او چیزی باقی نمی ماند و کمر بسته به مرگ تدریجی خودش. و در حالت هشیاری از دست رفتن خودش را لحظه به لحظه می بیند. 

بعضی روزها هیچ کس حالش خوب نیست. تمام روز انگار به غمگینی حد فاصل روز و شب است. حتی آسمان قهر می کند و نمی بارد. کاش بغلتان می کردم و آنقدر توی بغلم نگهتان می داشتم که همه ی دردتان بخار بشود، ابر بشود توی هوا و ببارد. بلکه این پاییز هم با ما آشتی کند.    

لوله ی ضخیم و بلندی بود که انگار دو سیاره را به هم وصل می کرد. زیر پا و بالای سرم پر از ستاره بود. دست هایم را برای تعادل دو طرفم باز کرده بودم و روی لوله راه می رفتم. آسمان و کهکشان و ستاره ها به دلم دلهره انداخته بودند. چند متری که جلو رفتم پرت شدم به عمق کهکشان تاریک که هیچ پایانی نداشت. خواستم خودم را بیدار کنم اما چیزی روی قفسه ی سینه ام سنگینی می کرد. انگار دستی نگهم داشته بود. یک لحظه تصویرها کش آمدند و بالاخره بیدار شدم. سمیرا که مریض بود سرجایش نشسته بود و فین فین می کرد. سودابه کنارم خروپف می کرد و سمیه لای کیسه خواب بزرگش گم شده بود. من کیسه خوابم به لعنت خدا نمی ارزید. نازک و به درد نخور بود و زیپش هم در رفته بود. دمر شدم و دست هایم را زیرم گذاشتم و زل زدم به سودابه. به دماغ عمل کرده اش، ابروهای تتو شده اش، رژش که بعد از دو روز هنوز سر جایش یود و موهایش که ریشه هایش سفید شده بود. آرام بود. چطور این همه آدم بی ربط کنار هم جمع شده بودیم؟ هر چه بود انگار بعد از چهار سال بهترین اتفاق بود. شنیدن بعضی جمله های آشنا از آدم های کاملا غریبه خوشایند بود و آن شخصیت مدفون شده را بعد از چهار سال بیدار کرده بود. پلک هام سنگین بود و تمام مفاصلم درد می کرد. مثل کسی که تبدار است خواب های درهم می دیدم و بیدار می شدم. 15 نفر دیگر همه خواب بودند. صاحب کافه هر از گاهی بخاری نفتی را پر می کرد. همه چیز به همان شکل یخ زده بود. ساعت، جثه های مچاله شده لای کیسه خواب ها، من که مثل جنین خودم را جمع کرده بودم، همه یخ زده بودیم. یک دور همه جا را برانداز کردم. لامپ های رنگی بالای سرم، شاخه ی درخت ها، پنجره های بزرگ، تصویر خاک گرفته ی یک  سنگنورد آلمانی دهه ی شصت میلادی روی دیوار. کیسه خواب را کشیدم روی سرم و گذاشتم همه چیز همین طور توی سرم منجمد و جاودانه شود. 

این هوای خنک رو به سرد پاییز باعث می شه دلم بگیره، وقتی که روزا کوتاه می شن و با تاریک شدن هوا دلهره می گیرم که باید زود خودم رو برسونم به یه جای امن. یاد بارون رشت می افتم، وقتی تا کمر از پنجره خم می شدم و منتظر مامان بودم و نگران بودم که نکنه تو راه مرده باشه. یاد غروب غمگین بعد از مدرسه می افتم و بعد یاد شروع دانشگاه، یاد ترمای یک و دو که لئونارد کوهن توی گوشم ناله می کرد و من تو سربالایی بهشتی تا برسم به دانشکده زمین و زمان و خودم رو لعن و نفرین می کردم که این چه کاری بود آخه؟ تو آدم حقوق خوندنی؟ اونم تو بهشتی؟ فکر می کردم راه حل اینه که با آدمای مختلف و کارای مختلف حواسم رو از این فصل ها و ساعت ها پرت کنم. ولی کم کم تمام اون کارها و آدم ها شدن جزئی از همون فصل ها و حالا هر روز و هر ساعتی از  هر فصلی، با هر آب و هوایی، هر نقطه ای از جهان که باشم، من رو یاد خاطراتم با اون آدم ها و اون کارها می ندازه و بیشتر دلم می گیره. 

گاهیم هست که چشم باز می کنی می بینی موهای قرمزش روی بالش پخش شده و ترمه بالا سرش کشیک می ده. نور بنفش اتاق رو گرفته و هیچ نگرانی ای وجود نداره. می تونی هرچقدر خواستی توی تختت بمونی، غرق شی و وقتی پاشدی توی لباس راحتِ تر و تمیزت پیش کیا بشینی و شله زرد بخوری و بعد از موهای قرمز شادی صدتا عکس بیخود بگیری. بدون فکر به اینکه دو ماه دیگه کیا دیگه نخواهد بود و اینکه کسی که قند داره می تونه شله زرد بخوره یا نه. گرچه دلت گرفته و اگه بهش پا بدی کل وجودتو می گیره، اینکه اون رفته بدون خداحافظی و هیچ وقت هیچ چیز مثل سابق نمی شه. اما باید به خودت بقبولونی که می خوای زندگی رو ادامه بدی، که باید با چنگ و دندون بچسبی به زندگی.

عمق فاجعه رو صبح روز بعد وقتی چشم وا می کنم و می بینم که مثل چند ماه اخیر سر یه ساعت مشخص 4 تا میسد کال ندارم درک می کنم. حس می کنم قلبم داره از جا کنده می شه. یه سیگار کش میرم و میرم تو بالکن. تصویر واقعی منم که با موهای ژولیده با تاپ و دامن وسط یه مشت خرت و پرت و آت آشغال در حالی که موهای پام دراومده کف بالکن نشستم و سیگار می کشم و نگرانم که کیا تو خواب از بوی سیگار سر درد نگیره و بغضمو دیقه به دیقه قورت میدم. نه تصویر دخترای خوش لباس با موهای بافته که تو بالکنای بزرگ پر از گل نشستن و با آرامش لبخند می زنن. تصویر واقعی، منِ ترس خورده ام که فکرای جورواجور توی مغزم رو نمی خوام هیچ کس بدونه مبادا دل کسی بلرزه، مبادا فکری بکنه. با خودم فکر می کنم پارک بالای خونه  و این وقت از سال قطعا نحس ترین جا و وقت ممکنه. 

شلنگ تخته کنان پله ها رو دوتا یکی پایین می رفتم و با خودم می خوندم "سی دخت هاجرو خودمه تو گل می پلکونم..." و خودم از این موضوع خنده م گرفت. آخه این آهنگ یادگار روزای خوبه. یاد روزای "کاروان شادی". که صدا رو تا ته تو ماشین بلند می کردیم شیشه ها رو می دادیم پایین و درحالی که بلند باهاش می خوندیم واکنش مردم اطرافمون رو زیر نظر می گرفتیم. امروز لباسای دلخواهم رو پوشیدم و کفش قرمزی که فرزانه واسه م خریده بود و دستبند محبوبم که از مائده پیچونده بودم و به چتری هام حس خوبی داشتم. شده بودم دقیقا مثل اون موقع که راهنمایی بودم و با کفش قرمز و چتری می رفتم مدرسه ی خر حزب اللهی ها و معروف بودم به اون "دختر کفش قرمزه". می دونم که روزای آفتابی حالم خوبه، زندگی توم موج می زنه و می خوام همه چیزو مهربانانه بغل کنم. امروز ترم هشتمم و امیدوارم آخرین بارهایی باشه که در مورد عقد بیع و آثار معاوضی بودنش می شنوم. کلافه می شینم سر کلاس، یه جوری که استاد نبینه پاهام رو لاخ می کنم لای صندلی های جلویی و کله م دور تا دور کلاس می چرخه. اون دختر مو قرمزه که الان یه سالی می شه تو نخشم ازم شارژر می گیره و بعد می بینم که داره "ندبه" ی بیضایی رو می خونه. از دیدن این صحنه دلم قنج رفت احساس کردم گمشده ای که چهار ساله تو دانشکده دنبالش می گردم حالا پیدا شده. به روی خودم نمیارم و در ادامه ی روز به همه لبخند می زنم.